Geroofde eigendommen uit voormalige Nederlandse koloniën die zich in rijksarchieven bevinden, kunnen mogelijk worden teruggevraagd door de rechtmatige eigenaren. Echter, ons land hoeft niet zonder meer in te stemmen met hun verzoek tot teruggave, volgens een advies aan het kabinet.
Het langverwachte advies is afkomstig van de Raad van Cultuur, het voornaamste adviesorgaan van het demissionaire kabinet in deze gevoelige kwestie. Het is bedoeld om de rechtmatige eigenaren uit landen als Suriname, Indonesië en het Caribisch deel van het Koninkrijk tegemoet te komen. Toch benadrukt de raad het belang van terughoudendheid.
Dit advies wijkt af van eerdere aanbevelingen van de Raad voor Cultuur met betrekking tot museumstukken in het bezit van de Staat, waarbij teruggave “onvoorwaardelijk” werd aanbevolen. In het nieuwe adviesrapport wordt gesteld dat teruggave van archiefstukken aan particulieren juridisch mogelijk is, maar onder voorwaarden. Zo moet het gaan om geroofde eigendommen met “een grote symbolische of emotionele betekenis” voor de rechtmatige eigenaar, en moet het voor de verzoekers onmogelijk of onlogisch zijn om het hele archief waarin hun eigendom zich bevindt over te nemen.
De Raad van Cultuur benadrukt het belang van de informatieve functie van rijksarchieven, waarbij de voorwerpen idealiter bij elkaar moeten blijven, zelfs als ze geroofd zijn. Er zijn nog geen afspraken gemaakt over geroofde objecten in rijksarchieven, maar het kabinet heeft om advies gevraagd na aanhoudende discussies over de omgang met geroofde kunst en eigendommen.
Historici en deskundigen benadrukken het belang van teruggave als een vorm van rechtvaardigheid. Het Nationaal Archief, dat een groot deel van de archieven beheert, heeft nog niet inhoudelijk gereageerd op het advies. De demissionaire staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap zal naar verwachting ook geen inhoudelijke knopen doorhakken in een brief aan de Tweede Kamer. Dit zal worden overgelaten aan het volgende kabinet.
Bron: NU.nl
